نقش بادگیر در معماری کویر

 نقش بادگیر در خانه های کویری 

منبع:وبلاگ بادرود دیارمن : http://soulatian.loxblog.com/

 

 بادگیر خانه محقق الدوله بادرود 

استفاده از بادگیر از سنوات بسیار قدیم در ایران متداول بوده است. بادگیر ها با اشکال مختلف در شهر های مرکزی و جنوب ایران ساخته شده که هر کدام بر حسب ارتفاع و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده اند. تا قبل از اختراع کولر برقی و گسترش آن در شهر های مختلف، از بادگیر در ابنیه مختلف مسکونی، مذهبی و خدماتی استفاده می شده است و هنوز هم می توان باقیمانده این بادگیر ها را در اقلیم گرم و مرطوب جنوب در شهر هایی مانند بندر عباش، بندر لنگه، قشم، بوشهر و اقلیم گرم خشک نواحی مرکزی مانند کرمان، نایین، یزد، طبس، کاشان،بادرود، سمنان، اصفهان و حتی نواحی جنوب شهر تهران مشاهده نمود. 

بادگیر خانه مدبر الملک 

عملکرد بادگیر بدین صورت است که باد مطلوب را گرفته و آن را به داخل اطاق های اصلی ساختمان، آب انبار و یا سرداب هدایت می کند. در بعضی از مساجد حاشیه کویر مانند مسجد قدیمی اردکان و مسجد جامع فیروز آباددر استان یزد دریچه بادگیر درست در بالای محراب قرار دارد. به این ترتیب باد مطلوب وارد بخش های مختلف ساختمان می گردد و باعث تهویه و خنکی آن می شود. 

 در اینجا لازم به توضیح است که بعضی از بادگیر ها فقط از طریق جابجایی هوا (Convection) داخل بنا را خنک می سازند و بعضی دیگر هم از طریق جابجایی هوا و هم از طریق تبخیر (Evaporation) این عمل را انجام می دهند. سیستم برودتی بادگیر باغ دولت آباد از طریق روش دوم است، بدین صورت که جریان هوا پس از ورود به داخل ساختمان از روی یک حوض سنگی کوچک و فواره رد می شود و سپس از آنجا به سایر اطاق ها هدایت می گردد. اطاق زیر بادگیر که حوض و فواره در آن قرار دارد به صورت هشتی (هشت ضلعی) است و در های متعددی در آن وجود دارد. در هر زمان که نیاز به خنک نمودن اطاق خاصی باشد، در بین آن اطاق و اطاق هشتی زیر بادگیر را باز می نمایند. 

 

بادگیر منزل معزی بادی 

در نتیجه امیدواریم شورای شهر بادرود با تصویب مصوبه ای ایجاد بادگیر در کلیه منازل جدید الاحداث را اجباری نموده وشهرداری خانه های احداثی را به جای استفاده از سنگهای گرانقیمت ،مجاب به استفاده از آجر برای نما کاری نماید تابا این روش نه تنها از شدت گرمای تابستان ساختمانها بکاهد بلکه به امرخنک نمودن ساختمانها نیز کمک شایانی می نماید . 

کماکان می توان از بادگیر به عنوان مکمل سیستم تهویه و برودت ساختمان استفاده نمود. بادگیر می تواند در مواقعی از سال، شرایط آسایش در داخل بنا را از طریق تهویه طبیعی تامین کند و در زمانیکه باد دیگر نتواند پاسخگوی نیاز اهالی ساختمان باشد، تنها در آن صورت باید از تاسیسات مکانیکی بهره گرفت